تنفس شکمی و فواید آن

تنفس حیاتی‌ترین نیاز بدن است که روی تمامی فعالیت‌های سلولی بدن تاثیر می‌گذارد.

سوخت وساز بدن، تامین اکسیژن لازم برای عضلات، ترشح غدد و عملیات مغزی همه با تنفس ارتباط مستقیم دارند. هر فرد در هر دقیقه ۱۶ مرتبه نفس می‌کشد. هرچه تنفس نامنظم باشد موجب اختلالات مغزی و بدنی می‌شود. در عین حال تنفس عمیق، آهسته و منظم ذهن و سیستم عصبی را آرام می‌کند.

 در یوگا به تنفس اهمیت فوق‌العاده‌ای می‌دهند، در تمرین‌های یوگا و تن‌آرامی‌ها (ریلکسیشن) تنفس زیاد استفاده می‌شود. یوگی‌ها طول عمر افراد را بر حسب تعداد تنفس آنها اندازه‌گیری می‌کنند نه بر مبنای سنشان، آنها معتقدند کسانی که تنفس‌های کوتاه و سریع دارند عمرشان کوتاه است و کسانی که تنفس‌های عمیق و آرامتری دارند عمرشان بیشتر است. دانشمندان هم به این نتیجه رسیده‌اند که اگر انسان بتواند تعداد تنفس خود را از ۱۶ در یک دقیقه ۴ تنفس کاهش دهد، ۵۰ سال به عمر خود اضافه کرده است.

یکی از ساده‌ترین و تاثیرگذارترین تنفس‌ها، تنفس شکمی است. این تنفس ما را در برابر بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی، آسم و برونشیت مقاوم می‌کند، همچنین از استرس و اضطراب جلوگیری و ذهن را آرام و وانهاده، خواب را بهتر، بدن انرژی کمتری استفاده و کار کمتری از قلب، شش و مغز کشیده می‌شود. تنفس شکمی قدرت تفکر را افزایش می‌دهد. ولی ما به اهمیت تنفس در سلامتی و زندگی روزانه ناآگاه و بی‌توجه هستیم پس باید تنفسمان را اصلاح کنیم و توجه خاصی به آن داشته باشیم.

برای اینکه تمرین‌های تنفس بهتری داشته باشیم باید موارد زیر را رعایت کنیم:

مکان تمرین باید تمیز، عاری از آلودگی و آرام باشد.

تنفس همیشه باید از سوراخ‌های بینی باشد مگر تکنیک خاصی بخواهیم انجام بدهیم.

تنفس باید آرام و عمیق باشد و از فشار زیاد و سرعت آن خودداری کرد.

آگاهی از تنفس در طی تمرین خیلی مهم است.

 به پشت دراز بکشید و سر، گردن و ستون مهره‌ها در یک راستا باشد دست‌ها کنار بدن و کف دست‌ها رو به سقف، پاها به اندازه عرض شانه باز است. حالا چشم‌ها را بدون فشار ببندید. در شروع تمرین باید به تک تک اعضای بدن توجه کرد و آنها را آرام و اگر انقباضی است آنها را وانهاده کرد. حالا تمامی آگاهی را به تنفستان ببرید دم را آرام و عمیق وارد بدن و شکم را گنبدی شکل کنید و بعد خیلی آرام بدون هیچگونه فشار و انقباضی بازدم انجام دهید، اگر افکاری به ذهن شما می‌آید به آن توجه نکنید بگذارید که این افکار بیایند و بروند فقط توجه شما به دم و بازدم باشد. این تمرین برای ۵ تا ۱۰ دقیقه خوب است ولی بستگی به خود شخص دارد که تا چه موقع می‌تواند انجام بدهد هر زمانی که احساس خستگی کردید تمرین را رها کنید و تنفس عادی انجام دهید برای روزهای اول همین کافی است که بتوانیم راحت و درست انجام بدهیم. بعد از مدتی که این تمرین را انجام دادیم سعی کنیم دم و بازدم را با هم مساوی کنیم یعنی طول زمان دم را بشماریم و به همان اندازه بازدم انجام بدهیم. حالا بعد از تمرین روزها تنفس، آن را پیشرفته‌تر می‌کنیم یعنی طول زمان دم را می‌شماریم و بازدم را دو برابر بیرون بدهیم با اگاهی کامل و بدون هیچگونه فشاری. این دم و بازدم باعث می‌شود ذهن و بدن وانهاده و سیستم عصبی آرامتر شود. هر چه آرامتر و بدون هیچگونه فشار و انقباضی انجام گیرد تاثیرش بیشتر است.

پس ما با انجام دادن تمرین‌های یوگا و تنفس می‌توانیم روی تنفس، سلامتی و همچنین طرز زندگیمان تاثیر بسزایی داشته باشیم.

حمیدرضا بیانی