بی اشتهایی

بی‌اشتهایی یک اختلال گوارشی است که مانند پرخوری عوارض جانبی فراوانی به جا می‌گذارد. این عارضه با ابتلای بدن به سوء تغذیه، سیستم ایمنی را تضعیف کرده و عملکرد بسیاری از اعضای بدن را تحت تاثیر قرار
می‌دهد.

متخصصان تغییر سبک زندگی را اولین و مهمترین فاکتور مهم برای درمان بی‌اشتهایی می‌دانند.

با توجه به اینکه شایع ترین علل کاهش اشتها مربوط به اختلالات دستگاه گوارش است مراجعه به پزشک و درمان مشکلات گوارشی از جمله اسهال و زخم معده کمک زیادی به افزایش اشتها می‌کند.

اختلالات کبدی و عملکرد نامناسب غده پانکراس از جمله عواملی است که باعث کاهش ترشح آنزیم‌های گوارشی می‌شود و بر میزان اشتها تاثیر منفی دارد.

استرس، اضطراب و غم و اندوه مانع از تغذیه کافی و مناسب می‌شوند و با ایجاد بی‌اشتهایی بدن را در معرض ابتلا به سوء تغذیه قرار می‌دهند.

تحقیقات نشان داده برخی ویتامین‌ها از جمله گروه ویتامین ب نقش بسزایی در افزایش اشتها دارند. ویتامین‌های (ای) و (ث) روی و اسید فولیک منابعی هستند که کمبود آنها موجب بی‌اشتهایی می‌شود.

در بیشتر موارد، کاهش اشتها مشکل ثانویه است. یعنی اختلال در سلامتی بدن باعث کاهش اشتها می‌شود.

برای افزایش اشتها چکار باید کرد؟

• بین وعده‌های اصلی غذایی، چیزی نخورید.

• برای افزایش هضم غذا و اشتها می‌توانید یک وعده را مصرف نکنید تا برای خوردن وعده بعدی اشتهای بیشتری داشته باشید.

• سعی کنید وعده های غذایی را در اوقات معینی صرف کنید. یعنی برنامه غذایی مشخص و سر ساعت داشته باشید. مثلاً صبحانه را ساعت ۷ صبح ، ناهار را ساعت ۱۲ و شام را ساعت ۷ شب میل کنید.

• تا جایی که می توانید زیاد و با اشتها غذا بخورید، زیرا تفکر شما در هضم و جذب غذا بسیار موثر است.

• به غذا به عنوان بخشی از درمان بیماری خود نگاه کنید. یعنی نگویید میل ندارم، فکر کنید دارو مصرف می‌کنید.

• حتماً صبحانه بخورید.

• غذاهای خوشمزه را با فاصله زمانی کم و هر بار به مقدار کم مصرف کنید.

• غذاهای پر کالری مصرف کنید که به راحتی خورده می شوند. مثل انواع دسر، ژله، بستنی، ماست و شیر پرچرب، شیر موز و شیر کاکائو.

• کاری کنید اوقات صرف غذا دلپذیر و خوشایند باشد.

• در منزل همراه اعضای خانواده و در خارج از منزل با دوستان خود غذا بخورید.

• حداقل نیم ساعت بعد از تمام شدن غذا، آب یا نوشیدنی بنوشید، زیرا نوشیدن مایعات هنگام صرف غذا باعث می‌شود خیلی زود احساس سیری کنید.

• روزانه ۳۰ تا ۶۰ دقیقه ورزش با بهبود سوخت و ساز بدن و عملکرد دستگاه گوارش میل و رغبت انسان را به غذا خوردن افزایش می‌دهد.

خوردنی های اشتها آور

• مقداری زنجبیل تازه را ریز ریز کرده، مقداری آب لیمو تازه و نمک به آن اضافه کنید و آن را بجوید.

• مقداری هل، دارچین و برگ بو خشک را له کرده و به مقدار مساوی با هم مخلوط کنید یک قاشق مرباخوری از این مخلوط را بخورید.

• پودر فلفل سیاه، پودر زنجبیل خشک و شکر را با عسل مخلوط کنید و به صورت گلوله درآورید. اگر برای مدتی این مخلوط را در دهان نگه دارید بی‌اشتهایی شما را تسکین خواهد داد.

• انار بخورید (می توانید نمک و فلفل سیاه هم به آن اضافه کنید).

• مقداری نمک و پودر زیره سبز را روی آناناس بپاشید و بخورید.

• اگر بعد از یک هفته، با وجود انجام روشهی بالا اشتهای شما افزایش نیافت، نزد پزشک بروید زیرا کاهش اشتها می‌تواند علامت یک بیماری جدی تر باشد.

• آلبالو، عصاره میوه آناناس، ترشی انبه، هلو، شربت به، میوه پاپایا و نارنگی اشتها آور بسیار خوبی هستند.

• اگر انجیر قبل از غذا خورده شود اشتها آور می‌باشد.

• توت فرنگی در عین حال که اشتها آور است، فربه کننده نیست و افراد چاق هم می‌توانند از آن استفاده کنند.

• میوه گریپ فروت و پرتقال اشتها  را تقویت می‌کنند. چرا که به دلیل ترش بودن، ترشح اسید معده را بیشتر می‌کنند. پس باید آنها را قبل از غذا مصرف نمود تا اشتها را تحریک کرده و غذا را زودتر هضم نمایند.

• سیب میوه‌ای است بسیار اشتها آور که ترشح غدد خصوصاً بزاق را زیاد می‌کند.

• پوست نارنج برای معده‌هایی که ترشی زیاد دارند بهترین داروست. مصرف آن معده را تقویت و اشتها را زیاد می کند. ۱- یک قاشق سوپخوری بهار نارنج را در یک لیوان آب جوش ریخته بعد از ۱۰ دقیقه که دم کشید هر روز دو یا سه فنجان از آن را بنوشید.  2- سه تا چهار عدد برگ نارنج را در یک لیوان آب جوش ریخته و ۱۵ دقیقه زمان بدهید تا دم بکشد روزانه دو تا سه فنجان از این جوشانده میل نمایید.  3 – پوست نارنج را خرد کرده و یک قاشق از آن را در یک لیوان آب کمی جوشانده و ۲۰ دقیقه دم کنید و هر روز یک فنجان از آن را قبل از غذا بنوشید.

• عرق بهار نارنج اشتها را زیاد می‌کند.

• چنانچه زیتون رسیده را در آب نمک، پرورده و همراه غذا میل کنید مقوی معده و اشتها آور است.

• طالبی و گرمک، خرمالو، زالزالک، تمشک، زردآلو، میوه بالنگ و برگ مو اشتها آور می‌باشند.

• خوردن خربزه یا آب آن اشتها را زیاد می کند و در کودکان سبب فعالیت سلولهای بدن شده ودر رشد آنها بسیار موثر است.

• آبغوره و سرکه انگور غذا را خوش طعم نموده و اشتها را نیز تحریک می‌کنند.

• شربت انگور اشتها آور است. چنانچه ۱ قاشق غذاخوری قبل از هر وعده غذا میل شود.

• خوردن تمر هندی قبل از غذا اشتها را زیاد می‌کند.

• اگر دانه های انگور فرنگی را با چنگال درآورید و با شکر ناشتا میل نمایید، غذایی بسیار اشتها آور بوده و ترشحات معده را به مقدار فراوانی زیاد می‌کند.

• اسفناج باعث افزایش اشتها بخصوص در کودکان می‌شود.

• شلغم و ترشی شلغم اشتها را تحریک می‌کند.

• کرفس، دانه (تخم) کرفس و ترشی کرفس محرک اشتها هستند.

• هویج از میزان قند فراوانی برخوردار بوده و آب هویج به صورت ناشتا برای کودکان لاغر و کم اشتها بسیار سودمند است.

• اگر کاهو با سرکه یا سکنجبین خورده شود، اشتها آور خواهد بود.

• کدو حلوایی و ترشی آن اشتها آور است.

• جینسینگ گیاهی است گرم و خنک که اغلب گونه های آن شیرین و تا حدی اشتها آور است و باعث ترشح شیره گوارشی می‌شود.

• مصرف گوجه فرنگی قبل از غذا اشتها آور بوده و برطرف کننده نفخ معده و بی اشتهایی است. برای این کار بهتر است گوشت گوجه فرنگی را با مقدار مساوی ماست مخلوط کرده و در یخچال بگذارید و نیم ساعت قبل از غذا میل کنید.

• کلم بروکلی بک منبع غنی از ویتامینهای گروه (ب – B ) و اسید فولیک بوده و در رفع خستگی، عدم تمرکز و کم اشتهایی نقش مهمی را ایفا می‌کند.

• از آنجایی که کلم بروکسل و کلم دارای ارسنیک هستند، اشتها را زیاد می‌کنند.

• مصرف مداوم پیاز اشتها را زیاد کرده و نفخ شکم را برطرف می نماید. برای درمان کم اشتهایی چند برش پیاز خام را همراه سالاد در ابتدای غذا میل کنید. چنانچه احساس می کنید خسته هستید و اشتها ندارید، یک پیاز درشت را چهار قسمت کرده و در سه فنجان آب بجوشانید تا پیاز بپزد و یک فنجان آب از آن باقی بماند سپس صبح ناشتا آن را بنوشید.

• سیر و موسیر اشتها آورند.

​

• خوردن تخم تره به صورت خام محرک اشتها می‌باشد.

• موسیر و عرق شاتره اشتها آور می‌باشد.

• چند برگ ترخون اشتها را تحریک کرده و نفس را معطر و خوشبو می سازد. دم کرده ترخون و اسانس ترخون نیز برای تحریک اشتها مفید است. مصرف این اسانس برای بزرگسالان شش تا هشت قطره در یک فنجان آب، سه بار در روز همراه با غذا توصیه شده است.

• خوردن مرزه خام و شاهی با غذا، باعث تحریک اشتها و هضم غذا می‌شود.

• جوشانده شنگ برای رفع کمی اشتها و رفع احساس سوزش معده و مری مفید است. خوردن ریشه گیاه شنگ که دارای لعاب بوده و کمی تلخ است، اشتها را بسیار زیاد می کند. چنانچه گیاه شنگ چمنی را قطع کنید، از آن یک ماده کائوچویی ترشح می شود که به آن قندرون یا قندران می گویند. این ماده در برابر هوا سفت می شود و می توانید آن را مانند سقز بجوید. جویدن قندرون، هضم غذا را سان کرده، اشتها را زیاد می نماید.آسانآسان کرده، اشتها را زیاد می‌نماید.

• آرتیشو یا کنگر فرنگی اشتها را باز می‌کند.

• خوردن گشنیز، پونه، برگ ریحان، دانه های شوید، برگهای جعفری، گیاه ترشک، برگ شبدر و شنبلیله اشتها آور است.

• خوردن نعناع اشتها آور و نشاط آور است. برای درمان بی اشتهایی، هضم سریع غذا و رفع دل پیچه و نفخ در افراد مسن، افراد مریض و بچه ها بهتر است مقداری عرق نعناع بعد از غذا خورده شود.

• آب انار برای بهبود اشتها بسیار مفید است.

• دم کرده برگ سوسنبر در درمان بی اشتهایی بسیار موثر است. برای این منظور ده گرم برگ خشک سوسنبر را در یک فنجان آب جوش به مدت دوازده دقیقه دم کرده و بعد آن را صاف نموده و با عسل شیرین نمایید و طی روز چهار بار و هر بار یک فنجان از آن بنوشید.

• مصرف فلفل و فلفل قرمز به صورت خام یا پخته برای تحریک اشتها مفید است.

• ریواس کبد را تقویت کرده و اشتها را نیز زیاد می کند. کمپوت ریواس به هر معده ای می‌سازد و حتی بچه‌ها هم می توانند آن را هضم کنند. به همین جهت مصرف آن در بی اشتهایی، درد معده و
  بیماری‌های کبدی تجویز شده است.همچنین نوشیدن شربت ریوند برای درمان کم خونی و
  بی اشتهایی مناسب بوده و تقویت کننده خوبی به شمار می‌آید.

• خوردن برگهای تازه و خرد شده گیاه غازیاغی در تحریک اشتها بخصوص در افرادی که دچار
  بی اشتهایی شده اند، بسیار مفید است.

• بادمجان، زرشک، سماق، آب ترب، خاکشیر، قهوه، کباب، تخم مرغ پخته و همچنین جویدن آدامس و سقز می توانند در درمان بی اشتهایی مفید باشند.

• اگر به نان، سیاهدانه یا کنجد بزنید اشتها را زیاد می‌کند.

• دم کرده سنبل الطیب، در درمان بی اشتهایی بسیار مفید است.

• تخم رازیانه با نقل بادیان و تخم زیره سبز و زیره سیاه تشکیل چهار تخم گرم را می‌دهند که اشتها آورند.

• تربچه قرمز نقلی دارای اسانس سولفوره است و اشتها آور می‌باشد. به همین جهت آن را در سالاد به عنوان پیش غذا مصرف می کنند ولی چون ثقیل الهضم می باشد، اشخاصی که مبتلا به سوء هاضمه هستند باید از خوردن آن خودداری کنند.

• نبات مصری، نبات لاهور و نبات یزدی زرد را به مقدار مساوی بسایید و روزی سه مرتبه، هر مرتبه سه مثقال میل کنید. اشتها را باز می‌کند.

• کشمش سبز بدون دم را در آب خیس نموده صبح ناشتا میل کنید. مصرف روزی ۵۰ گرم تا سه روز در درمان بی اشتهایی بسیار مفید است.

• بابونه شیرازی و آویشن شیرازی و تخم چمن را از هر کدام یک مثقال بجوشانید و با نبات میل نمایید در درمان بی اشتهایی نتیجه بخش است.

• گز علفی و گز خوانسار را به مقدار مساوی بجوشانید و صاف نموده صبح ناشتا میل نمایید، در رفع
  بی اشتهایی بسیار مفید است.

• سبزیجات سبز رنگ مانند یونجه حاوی ترکیباتی هستند که با تحریک دستگاه گوارش اشتها را زیاد
  می‌کنند.

• مصرف جوشانده گیاهانی مانند قاصدک، خارگوش و بومادران ۱۵ دقیقه قبل از هر وعده غذایی تاثیر زیادی در افزایش اشتها دارد.

• بابونه، شنبلیله، رازیانه، فلفل، گردو، نارون قرمز و هل از جمله مواد غذایی هستند که در درمان
  بی اشتهایی مفید شناخته شده‌اند.

اگر هریک از علائم زیر را مشاهده کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید:

• تهوع

• نخوردن غذا به مدت یک روز یا بیشتر

• کاهش وزن به طور مداوم

• احساس درد موقع غذا خوردن

• ادرار نکردن به مدت یک روز کامل

• مدفوع نکردن به مدت دو روز یا بیشتر

• ادرار با فاصله زمانی غیر متناوب، همراه با بو یا سوزش یا خیلی زردرنگ

• داشتن حالت تهوع بیش از ۲۴ ساعت